Rezidue veterinarskih lekova i toksičnih metala u hrani, rizik za potrošače u Srbiji

Abstract

Rezidue veterinarskih lekova i kontaminenta mogu štetno delovati na zdravlje potrošača, jedna od mera za njihovu kontrolu je praćenje kroz monitoring programe. Cilj monitoringa je da se sistematskim ispitivanjem utvrdi da li se koriste nedozvoljene supstance u lečenju životinja, da li se poštuje karenca i raširenost kontaminenata. Rezultati monitoringa u Evropskoj Uniji nam ukazuju da je najveći broj neispravnih nalaza povezan sa hemijskim elementima odnosno toksičnim metalima dok su rezidue veterinarskih lekova i ostali kontaminenti stalno prisutni iako ne u velikom broju uzoraka. U EU se u grupi supstanci sa anaboličkim delovanjem javljaju najčešće antitireoidne supstance a zatim steroidi, laktoni rezorcilne kiseline, zabranjene supstance i beta agonist. U Srbiji je do sada potvrđeno samo prisustvo zabranjenih supstanci (hloramfenikol). U grupi veterinarskih lekova u EU se antibakterijski lekovi javljaju najčešće a odmah za njima i nesteroidni antiinflamatorni lekovi dok su u Srbiji ustanovljeni antibakterijski lekovi i kokcidiostatici. Obzirom da se toksični metali javljaju kao najčešća vrsta rezidua u EU ispraćeni su podaci o izloženosti naše populacije i ustanovljeno je da je naša populacija izložena velikim količinama Cd u hrani, najviše kroz namirnice biljnog porekla ali ne treba zanemariti ni meso i unutrašnje organe svinja. Nauča istraživanja o izloženosti potrošača u Srbiji toksičnim metalima ukazuju da je potrebno posvetiti značajnu pažnju ovoj oblasti.